sábado, octubre 27, 2007

NUEVA QUEJA SOBRE EL ESTUDIO DEL GALLEGO EN EL IES. EUROPA


NUEVA QUEJA SOBRE EL ESTUDIO DEL GALLEGO
EN EL INSTITUTO EUROPA DE PONFERRADA
ANTE EL PROCURADOR DEL COMÚN.

falaceibe@yahoo.es

La Asociación Cultural Fala Ceibe do Bierzo (www.ciberirmandade.org/falaceive) envió este verano de 2007 una queja a la Oficina del Procurador del Común de Castilla y León sobre ciertas irregularidades detectadas en la enseñanza de la lengua gallega en el instituto de "Europa" de Ponferrada.

La queja concreta respecto al instituto "Europa" se refería a que en la documentación de matriculación se ignoraba la opción de poder estudiar la materia de Geografía e Historia de los cursos de segundo, tercero y cuarto de ESO en lengua gallega. Denunciamos que no se ofreciera expresamente en la documentación a los afectados, alumnado, padres y madres, la posiblidad de optar por la enseñanza voluntaria de gallego. Al no haber un lugar expreso en la documentación para optar libremente por la dicha materia, se obliga a los demandantes de gallego a indicar en cualquier lugar de la documentación de matriculación su deseo de optar por el estudio de dicho idioma. Como no existía un cuadro ni un espacio concreto en la hoja de matriculación donde optar por dicha materia, bien se podía deducir que no había oferta expresa de la materia de Geografía e Historia en gallego por el dicho instituto. ¿No es ésta una forma encubierta de ocultar a la comunidad escolar la opción de lengua gallega en el instituto "Europa"?. Este procedimiento educativo es irregular, y gravemente perjudicial para los intereses de la comunidad escolar afectada. Insistimos pues en que esta grave problemática se produce, curso tras curso, ante la pasividad administrativa de la Consejería de Educación de la Junta de Castilla y León.

En relación con esta queja presentada por Fala Ceibe, hace unos meses hemos recibido una carta de la Oficina del Procurador del Común en la que se nos pedía da relación de afectados por esta denuncia escolar, es decir, los nombres de los denunciantes. Esta petición nos parece totalmente desacertada. Resulta claro que los padres, madres y alumnos afectados se pusieron en contacto con Fala Ceibe para hacer la correspondiente denuncia escolar, porque no estaban en principio dispuestos a dar la cara públicamente. Curso tras curso esta problemática sobre la enseñanza del gallego en el instituto "Europa" no se resuelve, intervenga Fala Ceibe, la Oficina del Procurador del Común o la inspección escolar de la Dirección Provincial de Educación, luego podemos deducir que la dirección del citado centro está oponiéndose con firmeza a la resolución definitiva del conflicto escolar. Y decimos más, si las mencionadas instituciones no pueden resolver el problema ante la dirección del instituto "Europa", resulta previsible que los padres, las madres y el alumnado tengan miedo a dar la cara, de manera pública y de forma colectiva, por temor a posibles represalias de la dirección del centro.

Así pues, Fala Ceibe invita a la Oficina del Procurador del Común a que cambie de estrategia procedimental para la resolución de este conflicto escolar. No se trata de pedir la relación de demandantes del instituto "Europa" para incluir más papeles en el expediente abierto, sino que lo que hay que hacer es pedir a la dirección del citado centro educativo la copia de la documentación de matriculación, recibida y cumplimentada por los demandantes de la materia de lengua gallega, al inicio de este curso 2007-08. Sólo tras leer la citada documentación de matriculación por la Oficina del Procurador del Común se podrá comprobar si las denuncias de Fala Ceibe son ciertas. En caso haber irregularidades en la documentación de matriculación, respecto a la opción de la materia de lengua gallega, pedimos al Procurador del Común que demande a la dirección del instituto "Europa" la modificación inmediata de dichos formularios de inscripción, y a la vez dar otra oportunidad a toda la comunidad escolar, afectada por dichos errores administrativos, para que opte libremente de nuevo por la materia de este idioma.

Fala Ceibe do Bierzo añade a esta denuncia una nueva queja relacionada con el mismo instituto "Europa". Se trata ahora de que la dirección del centro impone una modalidad concreta de bachillerato a los alumnos que optan por el estudio de la materia de lengua gallega. Esta obligación de elección de una modalidad de bachillerato al alumnado de gallego, frente a la libertad de elección de modalidades de bachillerato que tiene el resto del alumnado, la consideramos totalmente discriminatoria. Por eso pedimos a la Oficina del Procurador del Común que intervenga en este nuevo conflicto, abriendo las correspondientes diligencias informativas, para su resolución definitiva.

Fala Ceibe do Bierzo pide a la Oficina del Procurador del Común una especial consideración con la resolución de este conflicto escolar del instituto "Europa" porque se produce curso tras curso y amenaza con esquistarse. Tantas irregularidades denunciadas son la muestra de una persistente resistencia tácita de la dirección del instituto a la enseñanza normalizada de la lengua gallega. Se hace más que necesaria la intervención directa de la Oficina del Procurador del Común, con la correspondiente visita a dicho instituto "Europa", para comprobar "in situ" la denuncias y recabar las pruebas documentales y declaraciones verbales, mediante entrevista con los afectados, los padres, las madres y el alumnado de gallego.


Ponferrada, octubre de 2007.



http://www.blogoteca.com/obierzoxa
http://www.ciberirmandade.org/falaceive
http://www.falaceibe.tk
http://obierzoceibe.blogspot.com/

viernes, octubre 19, 2007

RESPECTO POLA TOPONIMIA GALEGO-BERCIANA

RESPECTO POLA TOPONIMIA GALEGO-BERCIANA,
Por Xabier Lago Mestre, Pte. de Fala Ceibe do Bierzo.
falaceibe@yahoo.es

Estes últimos días os medios de comunicación de Castela, León e O Bierzo comentaron unha nova relacionada cun problema de convivencia que había no centro escolar de Viladepaos. O curioso do caso é que non atopamos coincidencia na denominación do citado colexio, "Campo da vila", "Campo de la vila" ou "Campo de la villa". Dende logo o seu nome é Campo da vila, pero resulta abraiante tanto desbaraxuste á hora de dar co nome certo do dito centro. Para moitos xornalistas segue soando moi rariño asumir a existencia de palabras en galego n´O Bierzo, por iso hai que facer o esforzo normalizador por castelanizalas ¿non si?. Alguis defenden sen tino que no occidente da nosa rexión berciana non pervive, nin houbo xamais, toponimia en idioma galego, o que quedan son restos do chapurreao, propio de falantes ignorantes que non saben castelao. Todo arcaísmo dialectal debe ser eliminado a través da corrección continua e contundente nos medios de comunicación ¡a prol da obxectividade informadora!.

Sigamos pois. Se recoñecemos que a denominación real é Campo da vila ¿cómo debemos chamar á poboación onde se atopa?... ¿Viladepaos ou Villadepalos?... Por suposto, Viladepaos, pero mira que soa tan mal na fala popular, tan agalegado. Manteñamos mellor o culto Villadepalos, que é máis oficial, ademais, en castelao todo o mundo o entende. En fin, todo sexa porque os bercianos e as bercianas non descubran a orixe lingüística de Viladepaos, nin dos outros lugares da contorna, de clara etimoloxía galega, Carracedelo, Cacabelos, Peón, Paradela, Penedela, Vilamaior, Toural dos Vaos e demais. O coñecemento de certas verdades idiomáticas pode doer, esixe autocrítica, rexeito de prexuízos, etc. A toma de conciencia idiomática é progresiva, despois vén a familiaridade, a seguir os bercianos e os galegos son curmáns ou peor, irmaos, e logo piden vivir xuntiños, velaí a segregación territorial ¡que perigos nos axexan!.

O caso da confusión terminolóxica de Campo da vila non é un feito anecdótico, como ben podemos deducir. Pasa coa meirande parte da toponimia galego-berciana, tanto maior (nomes de concellos, serras, montes, ríos...) coma menor (regueiros, penas, cavorcos, carreiros, valiñas, pradoiros...). Paseniño, acotío, silandeiramente estragamos a nosa toponimia, as nosas verbas tradicionais, a nosa riqueza lingüística galego-berciana. Case sen querelo, sen darmos nin de conta. Porque aínda non somos quen de saber o moito valor do noso patrimonio idiomático autóctono.

Exemplos temos a esgalla que confirman o que estamos a dicir. Denunciamos a deturpación contina da nosa toponimia galego-berciana. Admitamos o que acontece diante dos nosos ollos coas obrigadas castelanizaciois de: As Médulas, Cornatelo, S. Pedro de Devesas, Toural de Meraio, Quilous, Fabeiro, Perexe, A Veiga de Valcarce, Barxas e demais. O Bierzo occidental, tan galeguizado durante séculos, está a ser castelanizado, en parte polas dinámicas políticas derivadas da integración na Comunidade Autónoma de Castela e León. O único idioma oficial deste amplo e tan diverso territorio é o castelao, para os demais idiomas minoritarios non hai recoñecemento de oficialidade. Fórzase así a convivencia social coa imposición idiomática en castelao, aos falantes das outras linguas non se nos conceden dereitos lingüísticos, simplemente somos desprezados e discriminados.

Trátase de condenar a esas linguas pequenas á desaparición definitiva, por falta de utilidade pública e administrativa. Para uso social tenemos o castelao, compartido con tantos millois de falantes por todo o planeta. Así pois, ¿quén pode ousar demandar a protección dos outros idiomas minorizados de Castela e León? casos do ástur-llionés, éusquero do condado de Trebiño e norte de Burgos ou o galego d´As Portelas da alta Seabra e O Bierzo. A estatexia política que sufrimos procura a morte do idioma galego e, polo mesmo, a perda de especificiadade da nosa rexión berciana, con todo tipo de atrancos xurídicos e administrativos forzados. E así provocar a nosa asimilación definitiva dentro da identidade política e cultural de Castela e León. Denunciamos que as nosas cultura e lingua galegas d´O Bierzo merecen un respecto maior, que paga a pena cumprir coa obriga cívica e xeracional de manter este patrimonio herdado dos nosos devanceiros.
O Bierzo, outubro de 2007.
HTTP
http://bergidense.blogspot.com

viernes, octubre 12, 2007

CLARIFICACIÓN DEL BERCIANISMO POLÍTICO (1ª PARTE)


CLARIFICACIÓN DEL BERCIANISMO POLÍTICO (1ª PARTE) ,
Corrente berciano-galega (obierzoxa@lycos.es).

Uno de los problemas que tiene el bercianismo político es la falta de clarificación conceptual. En este caso intentaremos aportar elementos de debate suficientes para elaborar un programa de mínimos para el bercianismo político.

EL BERCIANISMO AUTONOMISTA Y VANGUARDISTA.-

El bercianismo social y político demandó la autonomía para El Bierzo, aprovechando las nuevas libertades de la Transición democrática. El Movimiento Regional Berciano (abril de 1977) reclamó formar con Laciana y Valdeorras la Región del valle del Sil, y el 23 de abril de 1979 se legalizó el Partido de El Bierzo. La Constitución española de 1978 posibilitó la formación de comunidades autónomas, partiendo de las nacionalidades y las regiones (artículo 2), a la vez que establecia un procedimiento muy complicado para la creación de nuevas provincias, "cualquier alteración de los límites provinciales habrá de ser aprobada por las Cortes Generales mediante ley orgáncia" (art. 141.1). El bercianismo político aprovechó esta oportunidad constitucional para reclamar la concesión de una comunidad autónoma, siguiendo el ejemplo de otras regiones, casos de La Rioja, Cantabria o Asturias. A la vez la Coordinador Berciana (formada por IB, AVI y PB) rechazó la autonomía castellano-leonesa (abril de 1980).

La imposibilidad de conseguir los reconocimientos legales de provincia o de región para El Bierzo no impidió al bercianismo político reivindicar una mayor descentralización. En este sentido tenemos la consecución de la desconcentración de servicios de la Junta de Castilla y León, la Diputación Leonesa o el campus universitario en Ponferrada de la Universidad de León.

La continua presión del bercianismo social y político por la autonomía territorial obligó a los partidos estatales a conceder, tras un largo proceso negociador, un estatuto de comarca (Ley 1/1991, de 14 de marzo). Esta institución ha resultado insuficiente (competencias, financiamiento, sistema electoral, etc) para satisfacer las expectativas autonomistas de El Bierzo. De ahí que la demanda política continúa y se concreta en la reforma de la Ley de la Comarca de El Bierzo y del Estatuto de Autonomía de Castilla y León, de forma que en estas dos normas se reconozca más capacidad de autogobierno.

Conviene no olvidar que el futuro proceso institucional de El Bierzo debe tener un carácter reivindicativo progresivo, con capacidad negociadora de adaptarse a las contradictorias coyunturas políticas. El bercianismo político no pude perder su sentido vanguardista. Los partidos mayoritarios y con dependencias ajenas son más conservadores respecto a los cambios institucionales que El Bierzo demanda y necesita. De ahí el papel que debe jugar el bercianismo político como incentivador de esos cambios, y para eso hay que motivar la movilización social presionante ante un poder institucional anquilosado.

EL BERCIANISMO TERRITORIAL.-

A lo largo del valle del Sil-Este existen distintas comarcas que interrelacionan históricamente dentro de una región natural, condicionada por los límites geográficos. El Bierzo ocupa una posición de centralidad en este amplio espacio de variadas relaciones geofuncionales. Las relaciones más directas afectan a los territorios de Laceana, O Bierzo, A Cabreira y Valdeorras, pero las influencias llegan también a las comarcas vecinas de Os Ancares y Quiroga lucenses y O Bolo y Trives ourensanos.

O Bercianismo político debe tener presente esta peculiar problemática interterritorial. El establecimiento de peculiares y preferentes relaciones con estos territorios vecinos es fundamental para el desarrollo de El Bierzo y, al mismo tiempo, para el resto de comarcas limítrofes. El Bierzo puede bien hacer de locomotora económica respecto a todo el espacio regional comentado. La presencia de un centro urbano, caso de Ponferrada, es fundamental para el desarrollo endógeno de todos los territorios, capaz de evitar las excesivas dependencias de otros centros urbanos más elejados. Siempre será mejor cierta dependencia económica y administrativa de una ciudad mediana urbano, insistimos en Ponferrada, que de otras grandes urbes como A Coruña, Vigo, León o Valladolid.

El problema territorial de El Bierzo plantea la necesidad de fijar prioritarias relaciones con Galiza, con la que compartimos espacios naturales de especial interés ambiental. Nos referimos a Os Ancares, Serra dos Cabalos o A Enciña da Lastra, ribeiras do Sil, Camín de Compostela, Vía Nova romana, etc. No resulta conveniente la protección de estos espacios de manera individualizada por El Bierzo, y sí de forma conjunta con Galiza.

EL BERCIANISMO HISTÓRICO.-

Uno de los problemas que tiene el bercianismo es que no se conoce bien la historia de este territorio. La dependencia investigadora que tenemos de la historiografía leonesa o castellana condiciona una visión más objetiva de nuestro pasado. Debemos analizar más profundamente nuestro devenir institucional.

Nuestro pasado histórico nos recuerda que El Bierzo siempre tuvo cierto reconocimiento territorial-institucional. Así aconteció con los sucesivos condado, tenencia, meridad menor medievales, con el corregimiento-provincia y el partido fiscal durante la Edad Moderna, la provincia de Villafranca del Bierzo, el partido administrativo o el partido judicial de Ponferrada. La integración de El Bierzo en otras unidades político-administrativas superiores no resta importancia al citado reconocimiento territorial-institucional, casos de la provincia Gallaecia, el reino de León o la corona de Castilla.

La historia concreta la existencia de la provincia de El Bierzo desde fines del siglo XV. Tras la compra de Ponferrada por los Reyes Católicos (1486) se fijó en ella el respectivo corregimiento de la villa y de la provincia de El Bierzo. Sin embargo la denominación provincial, asociada a nuestro territorio, ya había aparecido mucho antes. Resulta que en un documento del monasterio gallego de Samos surge la expresión "in provincia Bergido" (año 973). Lo cierto es que la provincia de El Bierzo tiene continuidad a lo largo de toda la Edad Moderna (siglos XVI al XVIII). Esta provincia no tenía un órgano de gobierno propio, el corregidor de Ponferrada era la máxima autoridad real en toda ella.

Será la provincia liberal de Villafranca del Bierzo, aprobada por Decreto de 27 de enero de 1822, la que consigue tener un órgano de gobierno propio con su Diputación. El territorio que comprendía esta provincia incluía las comarcas de Valdeorras, A Cabreira y Palacios del Sil. La inclusión de esta provincia en la leonesa, con la reforma uniformista y centralista de Javier de Burgos (1833), no desanimó a los bercianos que continuaron luchando por la recuperación de su institución a lo largo de todo el siglo XIX. Además hay que tener en cuenta que hubo diversos proyectos que pretendían la modificación de la organización territorial vigente, tanto estatales como regionales, que propusieron la recuperación de la institución provincial o la integración de El Bierzo en Galiza.


O Bierzo, outubro de 2007.


http://www.blogoteca.com/obierzoxa
http://www.ciberirmandade.org/falaceive
http://www.falaceibe.tk

martes, octubre 02, 2007

A COOPERACIÓN INTERINSTITUCIONAL POLO GALEGO-BERCIANO


A COOPERACIÓN INTERINSTITUCIONAL POLO GALEGO-BERCIANO,
Por Xabier Lago Mestre, Pte. Asociación Cultural Fala Ceibe do Bierzo.

falaceibe@yahoo.es

A rexión berciana está arrodeada de territorios con fortes identidades culturais, razón pola cal recibiu influencias variadas ao longo da historia. Esas relaciois interterritoriais posibilitaron a existencia de tres linguas n´O Bierzo, a saber, castelá, ástur-llionesa e mailo galega. Alguis din que este último idioma pervive no occidente pola continuada inmigración de Galiza. O certo é que a diversa documentación medieval en galego dos mosteiros locais, así como o seu uso popular por unha comunidade de 35000 falantes, determinan a súa peculiar caracterización territorial e propia d´O Bierzo. Neste sentido pouco importa que este idioma se fale mellor ou peor, con máis ou menos castelanismos, se saiba escribir ou non, o seu dialectismo interno e demais. O único certo é que filoloxicamente o que falamos é galego.

Un xornal leonés vén de publicitar unha proposición non de lee, aprobada polo Parlamento galego no pleno de 13 de xuño de 2007, referida á colaboración institucional coas comunidades autónomas con territorios onde se fala galego. Curiosamente infórmase á opinión pública dunha resolución aprobada hai máis de tres meses en Santiago de Compostela. O contexto político actual é conflitivo. Debátese en Madrid a reforma do Estatuto de Autonomía de Castela e León, non se aproba a proposta leonesista de birrexionalidade mentras que se recoñece expresamente a O Bierzo no articulado. Nesta desputada conxuntura xorde o seguinte titular: "Galicia inicia una ofensiva para ´galleguizar` la comarca de El Bierzo". ¿Coincidencia informativa ou intencionalidade subxectiva?.

Pero mellor será voltar á citada proposición non de lei do Parlamento galego. No seu contido propoñense medidas para "impulsar, en aquelas comarcas nas que se fala galego, a popularización social no uso da nosa lingua e a potenciación do seu uso, nomeadamente no ensino (...)". Fálase de negociar convenios de colaboración "nun marco de respecto e colaboración institucionales (...)" para a realización de "estudos sociolingüísticos, oferta de cursos de galego (...), fomento da utilización do galego nas administracións locais en áreas galegofonas, recuperación das formas propias da toponimia dos territorios de fala galega (...)". Tamén hae referencias á mellora da recepción do senal de Radio Galega e TVG, á presenza das informaciois sobre estas zonas na CRTVG e á creación de programas territoriais propios. Non podía faltar o desexo de "apoiar ás organizacións sociais que se esforzan na promoción do galego nestas comarcas (...)". O apartado adicado a medios de comunicación de estas comarcas propón "apoiar e subvencionar o uso do galego escrito ou oral (...)".

Todas as organizaciois culturais galego-bercianas apoiamos a execución destas propostas administrativas para defender e promocionar o noso idioma minorizado. Non hai nada raro en que dende Galiza se propoña un marco legal, con medidas lingüísticas concretas, para poder intervir indirectamente a prol do fomento da lingua galega nos territorios veciños doutras comunidades autónomas, o contrario si que sería impropio. Inxusto é que certas instituciois de Castela e León, Junta, Fundación Villalar, Instituto de la Lengua de Castilla y León, Instituto Leonés de Cultura, etc realicen o mínimo esforzo por manter a lingua galega d´O Bierzo. Estas instituciois seguen vendo este idioma como unha sinxela tradición sen futuro, unicamente obxecto de investigación histórica e filológica.

A comentada proposición de lei do Parlamento galego pretende a normalización de uso da lingua galega d´O Bierzo. Este idioma necesita para pervivir recuperar ámbitos sociolingüísticos de xeito progresivo. Neste sentido o protagonismo dos falantes bercianos é fundamental pero tamén a intervención das instituciois, por exemplo non poñendo máis atrancos ao seu uso administrativo. Agora é o momento de conceder dereitos lingüísticos aos galego-bercianos mediante o preceptivo recoñemento de cooficialidade idiomática no Estatuto de Autonomía de Castela e León. En fin o Parlamento de Galiza deixa claro, coa aprobación por unanimidade da proposición non de lei, que está disposto a axudar á promoción do galego d´O Bierzo, falta atopar a colaboración do resto de administraciois implicadas.

Ponferrada, outubro de 2007.
http://obierzoceibe.blogspot.com/

Tfno. 695344293.

http://www.blogoteca.com/obierzoxa
http://www.ciberirmandade.org/falaceive
http://www.falaceibe.tk