O GALEGO NO BIERZO ( 3ª PARTE) POR MARCELINO TABOADA.

O GALEGO NO BIERZO (III)

por Marcelino Taboada.

Na actualidade cóntanse no planeta unhas 6.000 linguas vivas, o cal supón unha enorme riqueza cultural, idiosincrática, de tradicións e costumes, de modos de vida e de diversidade e transmisión oral noutros moitos eidos, que convén preservar e fornecer. Nelas albíscase unha tendencia de mingua cara ao futuro, que nos levará ata a persistencia efectiva ‒no remate deste mesmo século‒ da metade das hoxe en día existentes. Unha mágoa que conduce a laiarse con posterioridade ás veces, sen xeito de emenda a curto prazo nin arranxo ningún (cómpre pois, neste xusto intre, lembrar as regras da dinámica das civilizacións e a súa loita arreo por espallarse ‒ante todo introducindo neoloxismos, polo que concirne ás principiais potencias industriais e comerciais‒ e ocupar o máximo espazo posible, tamén no dominio lingüístico)!

Emporiso, polo que atinxe ao idioma galego, a meirande parte dos entendidos amosan nas súas análises unha perspectiva alentadora e, aínda máis, mesmo optimista. Para que se esqueza definitivamente (nas súas constantes manifestacións e mostras acaíntes cara ao mundo exterior) un idioma calquera, segundo as teorías filolóxicas e pescudas sociolóxicas pertinentes e solventes, téñense que cumprir toda unha morea de condicións adversas e sucedérense, entre outras contrariedades e atrancos salientables, os seguintes factores de risco: escaso prestixio social, abandono progresivo a prol de favorecer unha alternativa considerada mellor e máis rendible social e economicamente dende puntos de vista diversos, unha tendencia crecente e irreversible de postergación ‒ no que respecta á súa utilidade en canto a sistema de comunicación‒ pola banda das vindeiras xeracións, incuria con visos de permanencia na súa transposición escrita (e, asemade, no ámbito correspondente ao tratamento oral), uso restrinxido nos terreos científico, técnico, académico,… (o que conleva, a maiores e a longo prazo, unha ausencia ou relaxación da normativa, un desleixo e desidia polo que fai á súa corrección e unha transcrición constante con erros inescusables), desaparición de modelos sobranceiros a imitar (nos medios públicos e privados, no sistema de relación, no sector da burguesía e do poder gubernativo, na administración e na burocracia,…) e unha repercusión nefasta da coñecida coma evolución regresiva consonte a unha lei clásica de culturas en conflito. Así mesmo e sempre, esta norma da lóxica ampárase entón nun contexto adecuado e, noutro fío prospectivo, a súa vixencia encontraríase estreitamente vencellada coa modernidade. E ademais (no caso das linguaxes minoritarias), debido a que a súa transmisión se mantén transitando por un vieiro que vén de acadar un franco proceso de forte aceleración regresiva (nomeadamente cando a súa aplicación non se compensa, no senso inverso, mediante unha discriminación positiva ou a través dunha necesaria protección e acougo do orixinario, enxebre ou máis ben... vernáculo), o perigo de esquecemento medra ostensiblemente.

A un tempo, por se non foren dabondo as fortalezas debulladas a modo de calidades do galego, é obrigado engadir uns trazos que compoñen o deseño dun porvir prometedor no seo da mobilidade característica do home tecnolóxico, espido e dixitalizado, na que se inseriría a temática fundamental de progreso, máis aló dos indubidables avances no campo que atangue a un aspecto sumamente radical o racial: a considerable amplitude na área do enxebre, do singular e propio, do privativo e típico de seu (alén de tópicos manidos e vetustos). É dicir, convén acoutar o ámbito de desenvolvemento dos idiomas (tal e seren seres mutantes) por mor de atopar as adaptacións precisas no seu caso, v.g: a inclusión recente no espazo lusófono (feito de especial incidencia, transcendencia vital e potencial percorrido), a normalización non acadada en plenitude, ata o de agora, pero en curso de lograla (premisa que esixe sen demora un abano complexo de accións a levar a cabo, p. ex.: discriminación positiva, achegas especiais ás Institucións académicas e aos autores noveis e innovadores, estímulo a programas de esparexemento divulgativo etc., que acollan simultaneamente as mudanzas na actual etapa de eclosión de modas ou preferencias cambiantes da mocidade e da infancia,…) e un fato de medidas e ideas ‒xunto ao aproveitamento de lerias ou banalidades a piques de se converter en hábitos pasaxeiros‒ dirixidas ao fomento de intercambios entre axentes culturais dinámicos e creativos (traducións, doblaxes, convenios de colaboración no espectro asociativo e cidadán etc.), ao obxecto de artellar un sistema de abordaxe con resultados cos que poidamos nos aledar. Así e todo, nun contexto negativo e de signo contrario, aínda se aprecian tentativas que pugnan na teima de reducir a multiplicidade e variedade dos pobos, en xeral. 

Non obstante, iso é rexeitado polos seus destinatarios ‒agás unha minoría reaccionaria‒ dunha forma recorrente e reivindicativa. Estas devanditas actitudes recíprocas se significan alternativamente, e ante todo se subliñan, no momento da concorrencia sincrónica dunha cantidade inxente de falantes dispares. Preténdese tamén nesa conxuntura plasmar o afastamento, e incluso enfrontamento, de xentes de rexións xeográficas diferenciais en contacto (a arrepiante Torre de Babel). Esta patente pretensión estratéxica e de vocación internacionalizadora ‒evidenciada de cando en vez‒ preséntase, mesmamente, a título de desculpa: trataríase de xustificar a procura dunha imprescindible universalidade homoxénea e beneficiosa estandarización que adoitan conter na súa concreción as novas aportacións ciéntifico-técnicas e informáticas. Á maneira de circunstancia coadxuvante, a celeridade no campo das interaccións multifuncionais (que xa se adiviñan ao alcance, axiña, da xuventude e que están a constituír o sinal distintivo do novo paradigma de relación global) agroman, subrepticia e afoutamente, co gallo de crear unha sociedade baseada en comportamentos semellantes: agardando desa guisa unha unicidade asoballadora, que conformaría a expresión real dun mito utópico ou dunha panacea irrealizable.

                                            

                                                      Marcelino B. Taboada

http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es