A NOSA BANDEIRA CRUCEIRA.
A NOSA BANDEIRA CRUCEIRA,
Por Xabier Lago Mestre.
Un novo 14 de abril celebramos o
Día da bandeira Cruceira do Bierzo. Esta enseña foi aprobada nesa data polo
Consello comarcal. Sen embargo, máis importante é que os bercianos aceitamos
amplamente esta bandeira. Había unha necesidade de acadar un símbolo que
representase a unidade territorial e social do Bierzo. Hoxe esta bandeira está
ben presente nos actos deportivos, dando visibilidade á afición berciana en
calquera cidade de España. Outro tanto acontece coas bandeiras nas
manifestaciois reivindicativas, coa publicidade comercial, coa marca turística
berciana, etc. Noutras ocasiois vemos bandeiras pegadas nos sinais de tráfico,
tapando os leones, ou anónimas pegatinas en papeleiras e contedores de lixo. E
por mor da internet a bandeira Cruceira está ben publicitada en todo o mundo
coma calqueira outra.
Cómpre
facer un chisco de historia sobre as bandeiras bercianas. Así recordamos que as
localidades rurais conservan os seus pendois que amosan con orgullo nas súas
festas e romarías. Os templarios asentados no Bierzo tiveron as súas enseñas
coa famosa Tau. Pola súa banda, a alta nobreza amosou os seus escudos (condes
de Lemos e de Bembibre, marqueses de Vilafranca, etc). Como imitación a pequeña
nobreza fixo algo semellante cos seus escudos e bandeiras que presidían os seus
sepulcros nas igrexas. Escudos tamén tiveron os mosteiros bercianos (Carracedo,
Espiñareda, Montes, Colexiata…). Os grandes concellos (Ponferrada, Vilafranca e
Bembibre) conservan os seus escudos en bandeiras. E as súas milicias concellís
partían ás guerras baixo bandeiras portadas por alferes.
Facemos
unha mención especial a Ponferrada porque nesta vila houbo celebraciois
especiais con bandeiras. Durante a Idade moderna tiña lugar un acontecemento
institucional e popular que coincidía coas coroaciois dos novos reis de España.
O reximento ponferradino facía un desfile coa bandeira real e local que portaba
o alférez (por privilexio), desde a praza do mercado ou igrexa maior até a
praza do concello. Eiquí recibía a bandeira o correxidor real, onde tiña lugar
o xuramento de homenaxe e lealdade ao novo rei por parte do reximento e maila veciñanza
cun berro compatido.
No
tema das bandeiras non podemos olvidar o acontecido na guerra contra os
napoleónicos. A resistencia comarcal, caso dos Tiradores do Bierzo, tivo coma
bandeira o chamado pendón de Lanzas de Ponferrada (coa aspa colorada de Borgoña).
Esta bandeira antiga ten a imaxe da Virxe da Encina, co lema “que en la villa
de Ponferrada venera por su patrona la provincia del Bierzo”. Incluso o romance
de María Manuela nos recorda que “sacaré el Pendón de lanzas con la cruz de san
Andrés en los bordes estampada (…)”. Todo indica a forte identificación social
coa antiga enseña berciana.
Durante
a existencia da provincia de Vilafranca de Vilafranca non houbo tempo de fixar
a bandeira berciana. Por iso tivemos de agardar á chegada da democracia para
desfrutar do resurxir da conciencia bercianista. Co futbol as bancadas luciron
a bandeira branquiazul e o bercianismo político tamén utilizou esta enseña. De
xeito oficial e institucional houbo o acordo político de consenso coa actual
bandeira Cruceira, mestura da branquiazul e da histórica, aspada
branquicolorada.
Como
xa comentamos e vemos abraia a popularidade acadada pola bandeira Cruceira.
Esta enseña berciana compite en maioritaria presencia coas bandeiras foráneas
(autonómica de Castilla e León ou provincial leonesa) e tamén con calqueira das
locais (municipais e pedáneas). Son muitos os leonesesistas que non ven ben
este grande desenvolvemento da Cruceira porque compite coa súa leonina, así
coñecida no Bierzo. Ben demostrado queda isto nos derbis entre cultural e
ponferradina. Desde León alegan a antiguidade da súa bandeira. O certo é que
ese simbólico león non ten nada de orixinal pois está presente en multitude de
bandeiras de rexiois e ciudades europeas. Ademais, aínda hoxe hai desacordo
sobre cal é a verdadeira bandeira leonesa, polas desputas entre fondos (¿branco,
colorado ou purpurado?) ou sobre os leones (¿bípedo ou cuadrúpedo?). Así pois,
o seu deseño unificado vai para longo prazo, mentres no Bierzo témolo clarexo
coa Cruceira.
.JPG)
Como
temos visto hai moitas bandeiras nos diversos ámbitos territoriais. Agora ben,
apesar do esforzo institucional por popularizalas, o certo é que só as máis
sentidas son compatidas polas comunidades e territorios. Grazas a elas
socializamos mellor os individuos nun destino incerto e asumimos noso pasado común.
Velaí que unhas bandeiras só teñan presenza nos altos balcois dos edificios
públicos, mais xamais pisan as rúas. As bandeiras Cruceiras son portadas pola
veciñanza anónima que as sente coma propias, por iso medra o seu uso popular
acotío. Do corazón saen as coplas satíricas, “O Bierzo cruceiro, león cazurreiro”,
ou as liricas poesías, “Bandeira tricolor. Cruceira o cruzada, identidad y
amor, euforia desatada. Azul del Sil mío, roja, de San Andrés, la cruz (…)”
(Pedro López Pérez, AF2).
O Bierzo, abril de 2024
posted by Xabier Lago Mestre at 6:55 a. m.
0 Comments:
Publicar un comentario
<< Home