AS LEONESADAS POLÍTICAS CONTRA O BIERZO
AS LEONESADAS POLÍTICAS,
Por Xabier Lago Mestre.
Recentemente a Deputación de
León ten aprobada unha moción a prol da autonomía da rexión leonesa e da
segregación da Comunidade autónoma de Castela e León. Todos sabemos ben que a
resolución saíu adiante pola alianza conxuntural entre leonesistas e
socialistas. Sí, estes últimos apoiaron a moción para conseguir manter o
goberno de coalición na Deputación. Nada novo baixo o sol! noutros gobernos
institucionais acontece o mesmo entre partidos de ideoloxías ben diverxentes.
O
curioso de todo este proceso de segregación territorial é a falta de claridade.
O leonesismo político ten falado da súa autonomía para só a provincia leonesa.
Agora se refiren á rexión leonesa composta de tres provincias. Agora ben, nin Zamora
nin Salamanca teñen dito nada sobre o particular, nin súas institutuciois nin
os eleitores. León dirixe a demanda política sen contar cos outros veciños.
Mais a problemática segregacionista medra pois o alcalde de León declara que
sería mellor a unión política entre León e Asturias. En fin, muito oportunismo
político dos leonesistas que só queren un chisco de protagonismo mediático e
certa mobilización da súa militancia.
Por
outra parte, O Bierzo non ten protagonismo para o leonesismo. Convén dicir que
o leonesismo político non ten audiencia na nosa rexión, con mínima
representación institucional e escaso apoio sociolóxico ante o bercianismo
popular. Velaí que non se conte coas instituciois bercianas, caso del Consejo
comarcal, concello de Ponferrada e principais vilas. O leonesismo político case
que nada ofrece ao Bierzo en materia de descentralización até hoxe. Unicamente
a vella promesa de creación dun hipotético distrito berciano fronte á
recuperación da desexada provincia.
O
leonesismo político defende o seu historicismo, fundamentado no antigo reino
medieval. Calquera outra institución carece de sentido para eles. Por iso negan
a importancia do provincialismo histórico berciano. Ignoran a antiga provincia
creada polos Reis católicos en 1486, e devalúan a provincia de Vilafranca do
Trienio liberal de 1821. Tampouco interesa estudar o partido administrativo de
Ponferrada do século XIX. Muchos recordamos as resistencias leonesas cando se
aprobou a Lei da Comarca (1991) porque ameazaba a unidade territorial da súa
provincia, idea maliciosa que aínda hoxe se divulga sen xeito.
Outro
tanto pasou co recoñecemento do ensino do idioma galego (1997 y 2000), con
acusaciois de nova colonización cultural e imposición lingüística foráneas.
Eses ataques leonesistas son exemplos das súas reacionarias políticas. Por
certo, convén ter en conta que en Asturias hai rexeito contra o idioma galego
da comarca Eonaviega, baséandose en que para os asturianistas só é unha sinxela
fala local. No Bierzo temos abondo co asoballamento do Instituto leonés de
Cultura, dependente da Deputación, que pasa do fomento do idioma galego do
Bierzo, máis aló dunha mínima subvención.
O
leonesismo político só recoñece comarcas naturais, condenadas á despoboación e
subdesenvolvemento, que teñen grande valor etnolóxico e patrimonial. O proxeto
leonesista de comarcalización é turístico e pouco máis. Nada de
descentralización comarcal, velaí o rexeito do novo poder institucional
berciano coa nosa Comarca. O Bierzo reclama descentralización á Junta de
Castela e León, que se concreta periódicamente na sinatura de novos convenios
de colaboración que fixa o financiamento das competencias xestionadas. Outro
tema é a descentralización da Deputación leonesa. Si, cedeu ao Consello
comarcal o servicio de asistencia municipal e o Banco de terras rurais. Agora
ben, isto resulta un balance político mui escaso.
A
Deputación de León é tacaña e acaparadora no Bierzo. A súa sede de Ponferrada
debería ser do Consello comarcal para evitar duplicidades administrativas e
eficiencia no gasto público. Outro tanto acontece coa materia de cultural, que
debe ser xestionada pola Comarca, e non polo Instituto leonés de cultural.
Outros departamentos a delegar son os parques de bombeiros, promoción
turística, mantemento de estradas comarcais, recadación de tributos, etc. Ademais
hai que establecer unha representación direta do Consello comarcal ante a
Deputación, para evitar a carencia destas dúas instituciois elixidas de xeito
indireto, que negocie as políticas provinciais na Comarca. Porque a Lei
autonómica da Comarca e o Estatuto de autonomía de Castela e León recoñecen
unha representación territorial ao Bierzo que non se pode pasar por alto e debe
ser respeitada polas outras instituciois.
Este
comentado contexto institucional e político do Bierzo resulta ignorado polo
leonesismo político que non aceita esta Comarca legal aínda como debería. A
lexitimidade dos bercianos a reclamar maior descentralización non ten interese
político para o dito leonesismo. Desde a creación da provincia leonesa, en
1833, a cidade máis beneficiada, demográfica e económicamente, ten sido León.
Velaí a razón da forza do leonesismo político en León e maila súa contorna,
fronte á debilidade do resto de comarcas rurais. Esta dinámica política demostra
a debilidade do discurso segregacionista do leonesismo no Bierzo. Sen embargo,
os seus dirixentes seguirán a declarar que o problema é a forzada división da
provincia leonesa en dous territorios.
O Bierzo, xullo de 2024.