jueves, septiembre 21, 2023

A EXPOSICIÓN DAS IDADES DO HOME DE VILAFRANCA DO BIERZO.

LIBRO EL BIERZO PROVINCIAL


AS IDADES DO HOME

Por Xabier Lago Mestre.

Temos novas da concesión da exposición As Idades do Home a Vilafranca do Bierzo para o ano 2024. Resulta un acontecemento sobrandeiro que todos apoiamos. Aproveitamos a ocasión para facer unhas propostas bercianas que sirvan para enriquecer o contido da dita exposición.

            O primeiro é comentar que estaría ben facer unha sede dual con Santiago. A “Fundación de las Edades del Hombre” propuxo que para o ano 2025 a exposición sexa compartida entre as ciudades de Zamora e Porto (Portugal). A posible sede dúal entre Vilafanca e Compostela só traería beneficios comúns. A vila berciana ten poder de atración turística propio. Agora ben, mediante a unión urbana habería unha publicidade dobrada. Compostela é a capital de Galicia, un centro rexional, administrativo, económico, etc. con forte posicionamento mediático en España, de todo isto pode ben aproveitarse Vilafranca indiretamente.



            Pola outra banda, na dita exposición non se deberían pasar por alto as vinculaciois históricas entre Galicia e mailo Bierzo. A catedral de Santiago tivo incluso posesiois territoriais bercianas, casos da vila de Cacabelos, Busmaior, Trabadelo, Parada de Souto e Soutoparada y Lindouso. Outro tanto aconteceu coas numerosas freguesías dependentes do bispado de Lugo nos vales de Barxas, Valcarce e Valboa. Outras instituciois relixiosas galegas tamén tiveron influenza territorial na nosa rexión. Son os casos dos mosteiros do Cebreiro (Perexe), Samos en Vilela, Meira, Sobrado dos Monxes, etc. Convén tamén recordar os vincallos entre Compostela y Villafranca no tema das ámbalas dúas portas do perdón, onde se pode gañar o xubileo.

            Outra proposta é que na exposición de Vilafranca se traian obxetos relixiosos levados fóra do Bierzo. Referímonos a obxetos bercianos presentes en museos leoneses. Como exemplos disto, os relicarios da Colexiata de Vilafranca , esculturas e cruces parroquiais en Astorga, o Calvario de Corullón e a Cruz de Peñalba en León, libros do desamortizado mosteiro de Carracedo, etc. Neste contexto, habería que recordar as apropiaciois de reliquias pasadas, casos dos roubos de restos eremíticos en Peñalba de Santiago ou a traída do corpo de Lorenzo de Brindis desde Lisboa polos marqueses de Vilafranca. Deste xeito, compensaríase dalgunha forma a forzada deslocalización de bens relixiosos bercianos.

            Outro aspecto que se debe ter en conta na exposición berciana é o tema da presenza dos territorios periféricos galegos do bispado de Astorga. A zona pastoral de Galicia comprende 5 arciprestadegos, a saber, A Rúa, O Barco, A Veiga, Viana e Trives-Manzaneda, con máis de 290 localidades e barrios. Polo tanto en Villafranca terían que estar obxetos relixiosos destes territorios e feligreses.



            Engadimos que Villafranca foi considerada “abadía nullius diócesis”, o cal significou a exención parcial do bispado de Astorga durante séculos. Vilafranca tivo feligresías, bercianas e galegas, dependentes da súa colexiata. Concretamente, nas comarcas da Somoza e Aguiar no Bierzo, Valdeorras, A Cabreira, O Bolo e Viana. A exposición ben debería reconocer este feito histórico, así como a súa conflitividade institucional, e non agochalo  unha vez máis por parte das autoridades relixiosas.

            Tampouco pode faltar o tema lingüístico da presenza do idioma galego no Bierzo e Valdeorras. O bispado de Astorga ten ignorado esta problemática e vai sendo hora de que tome conciencia disto. Centos de fregueses, durante séculos, non viveron a religiosidade católica na súa lingua materna en galega, ante o centralismo idiomático castelán ordenado dende Astorga. A exposición de Vilafranca debería amosar certo respeito á lingua galega mediante a colocación de paneis informativos bilingües. Ademais da presenza de documentación en galego do mosteiro de San Pedro de Montes. Sinxelos e baratos xestos eclesiais que demostrarían o necesario cambio de atitude ante o bilingüismo do Bierzo e Valdeorras.

O Bierzo, setembro de 2023.


 



http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

sábado, septiembre 16, 2023

LA EXPOSICIÓN LAS EDADES DEL HOMBRE.




SOBRE LAS EDADES DEL HOMBRE

POR COLECTIVO FALA CEIBE DO BIERZO.

Hemos recibido la buena noticia de la celebración de la exposición Las Edades del Hombre en Villafranca de El Bierzo en el año 2024. A la vez han surgido ciertos debates y polémicas sobre dicho acontecimiento. De ahí que el colectivo cultural Fala Ceibe do Bierzo quiera mostrar sus propuestas para enriquecer el contenido de la citada exposición.

            La Fundación las Edades del Hombre ha publicitado la celebración en 2024 de la exposición en Villafranca. Además ha indicado que la siguiente exposición, del año 2025, se celebrará de manera compartida entre las ciudades de Zamora y Porto (Portugal). Por parte de Fala Ceibe queremos añadir que se debería establecer la sede compartida entre Villafranca y Santiago de Compostela. La villa berciana tiene poder de atracción turística propio, ahora bien, mediante dicha sede compartida con Compostela, la publicidad nacional se vería duplicada. La sede dual, Compostela-Vilafranca, significaría una gran promoción turística y mediática (tvg, prensa, radios e internet) inmediata en Galicia, de la cual se aprovecharía indirectamente El Bierzo.



            Por otra parte, en dicha exposición no se deberían pasar por alto las vinculaciones históricas entre Galicia y El Bierzo. La Catedral de Santiago tuvo incluso posesiones territoriales bercianas, casos de la villa de Cacabelos, Busmaior, Trabadelo, Parada de Souto e Soutoparada y Lindouso. Otro tanto aconteció con las numerosas parroquias dependientes del obispado de Lugo en valles de Barxas, Valcarce y Valboa. Conviene también recordar la vinculación entre Compostela y Villafranca en el hecho de sus respectivas puertas del perdón, donde se puede ganar el jubileo.

            Otra propuesta es que en la exposición de Villafranca se traigan objetos religiosos llevados fuera de El Bierzo. Nos referimos a objetos bercianos presentes en museos leoneses. Como ejemplos de ello, los relicarios de la Colegiata de Villafranca , esculturas y cruces parroquiales en Astorga, el Calvario de Corullón y la Cruz de Peñalba en León, documentación del monasterio de Carracedo, etc. En este contexto, habría que recordar las apropiaciones de reliquias pasadas, casos del robo de restos en Peñalba de Santiago o la traída del cuerpo de Lorenzo de Brindis desde Lisboa. De esta forma se compensaría de alguna forma la forzada deslocalización de bienes religiosos bercianos.

            Otro aspecto que se debe tener en cuenta a la hora de organizar la exposición berciana es el tema de la presencia de los territorios periféricos gallegos del obispado de Astorga. La zona pastoral de Galicia comprende 5 arciprestazgos, a saber, A Rúa, O Barco, A Veiga, Viana y Trives-Manzaneda, con más de 290 localidades y barrios. Por lo tanto en Villafranca tendrían que estar objetos religiosos de estos territorios y feligreses.



            Añadimos que Villafranca fue considerada “abadía nullius diócesis”, lo que significó la exención parcial del obispado de Astorga durante siglos. Villafranca tuvo feligresías, bercianas y gallegas, dependientes de su colegiata. En la exposición hay que reconocer este hecho histórico e institucional y no ocultarlo una vez más por parte de las autoridades religiosas.

            Por último no puede faltar el tema lingüístico de la presencia del idioma gallego en El Bierzo y Valdeorras. El obispado de Astorga ha ignorado esta problemática y va siendo hora de que tome conciencia de ello. Cientos de feligreses, durante siglos, no han podido tener una religiosidad católica en su lengua gallega, ante el centralismo idiomático castellano ordenado desde Astorga. La exposición de Vilafranca debería mostrar cierto respeto a la lengua gallega mediante la colocación de paneles informativos bilingües. Un sencillo y barato gesto eclesial que demostraría el necesario cambio de actitud ante el bilingüismo de El Bierzo y Valdeorras.

O Bierzo, setembro de 2023.




http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

jueves, septiembre 14, 2023

O GALEGO CHEGA AO CONGRESO.

LIBRO EL BIERZO PROVINCIAL 


O GALEGO CHEGA AO CONGRESO.

Por Javier Lago Mestre.

Temos de novo grande debate político no Congreso dos deputados co uso das linguas oficiais do Estado. Por suposto que os galegofalantes estamos ledos coa iniciativa que permitirá facer política en galego nos vindeiros días. Atrás quedarán os tempos en que se censuraban as verbas noutras linguas minorizadas pola presidencia de turno.

            Non se pode entender que a política estatal estivese restrinxida ao idioma castelán. Os demais falantes das declaradas coma linguas oficiais tiñan o dereito a expresarse no seu idioma propio. A representación política está vencellada claramente á liberdade de expresión. E ésta maniféstase através da liberdade lingüística. O político de provincias poderá usar a lingua propia da súa rexión de orixe, en representación dos seus falantes.



            Os contrarios ao uso das linguas minorizadas rebaten cos seus argumentos sobre o exceso de gasto (tradutores, auriculares…). A verdade é que a tecnoloxía avanza e reduce custos, caso dos tradutores que temos todos nos nosos teléfonos. Ademais, aqueles defenden a lingua común fronte aos outros idiomas. Para eles, no fundo desvalorizan os considerados outros idiomas menores (rexionais ante o estatal). Pois xa vai sendo hora permitir os usos, político e xurídico, nas dúas Cámaras, como xeito de dignificar máis a política. España ten varios idiomas dende a Idade Media, con millóns de falantes deles, e non se entendía censurar o seu uso no Congreso e no Senado. Ademais, o protagonismo das variadas linguas permitirá tamén unha maior integración política dos territorios periféricos, capaz de resolver a problemática nacionalista peninsular.

            No Bierzo queda xa claro que falamos galego. Atrás restan as vellas polémicas coa terminoloxía: chapurreao, falas locais, dialeto berciano, galegoleonés, etc. Por suposto, os menos seguen cos seus prexuízos para non admitir a existencia do idioma galego no Bierzo. Incluso certos investigadores das falas locais recompilan palabras das súas localidades. Son os casos de libros como: Vocabulario del Vierzo (1934), El habla de Toreno, Diccionario berciano folgosino, Aportaciones al vocabulario popular de la Comarca, etc. Convén dicir que esas verbas non teñen sentido sen unha lingua que as articula axeitadamente (sintaxe, fonética, semántica…). Sen o contexto do idioma galego normativizado esas palabras tradicionais están condenadas a morrer.



            Os falantes do galego do Bierzo usamos a nosa lingua no ámbito privado (familiar) mais tamén público (veciñanza, mercados, agrogandeiro, pedanías, ensino, etc), e medra no mundo dixital paseniño. Este proceso de normalización lingüística bate coa diglosia, onde o castelán domina as funciois idiomáticas principais. Agora ben, vemos como un avanzo propio que o galego se poida usar no Congreso dos deputados. O noso idioma asoballado agora terá un maior prestixio político que agardamos que contaxie á nosa clase política berciana no Consello comarcal e nos concellos.

            Non podemos rematar sen recordamos que o galego tamén reclama o seu espazo político ante a Unión europea. Nas instituciois europeas xa está ben presente o portugués, idioma tan vinculado co galego por historia. Porque un berciano galegofalante cando visita Portugal non se sente foráneo cando comprende os escritos, cartelaría e sinais lusas, apesar das diferenzas fonéticas e gráficas ocasionais que poidamos atopar. En fin, que os novos recoñecementos políticos para o galego van ser moi positivos tamén para O Bierzo, pois servirán para prestixiar socialmente o noso idioma e tomar máis conciencia do noso bilingüismo secular.

O Bierzo, setembro de 2023.



http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es