sábado, junio 29, 2013

RENFE ELIMINA PARADAS NA REXIÓN DO BIERZO.

SUPRESIÓN DE SERVIZOS FERROVIARIOS NO BIERZO,

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

A política de supresión de servizos públicos chegou tamén ao ferrocarril. Aproveitando a chega do verán o Goberno central cumpríu co seu proxecto de suprimir os chamados servizos ferroviarios deficitarios. Por suposto, de novo os afectados foron os cidadáns máis desatendidos polo transporte público. Hai que recordar que moitos dos autobuses do transporte á demanda, creado pola Junta de Castela e León, xa non existen, neste caso, polos recortes económicos do Goberno autonómico. Este transporte á demanda facilitaba a comunicación dos cidadáns do medio rural cos centros comarcais ou urbanos, casos de Fabeiro, Bembibre, Ponferrada ou Vilafranca do Bierzo. Como dicimos, primeiro foi a supresión do tansporte á demanda e agora dos servizos ferroviarios.



A rexión do Bierzo sufre o illamento territorial por mor das serras montañosas que nos afastan da chaira castelá e tamén de Galiza. Onde máis sufren o illamento é nas zonas máis montañosas e periféricas. Parte destas comarcas estremeiras desfrutaban do ferrocarril. Referímonos aos territorios dos montes que nos separan de León e Castela, casos Brañuelas, La Granja e Torre, ou  da serra da Enciña da Lastra, no chamado Estreito, cos pobos da Barosa, Covas, e máis aló, en Quereño e Pumares. Non hai dereito a que lles deixen sen comunicación ferroviaria, favorecendo máis o seu illamento xeográfico.

NOVA DISCRIMINACIÓN AO MEDIO RURAL BERCIANO.

Entendemos que debería ser todo o contrario, favorecendo a integración ferroviaria destes pobos tan incomunicados. Nalgúns casos non lles resulta doado o transporte por bus xa que quedan fóra das estradas xerais. Isto mesmo acontece co pobo berciano da Granja de San Vicente. A reforma horaria posibilita que os seus viciños poidan baixar a Bembibre ou Ponferrada, a primeira hora da mañá (8.28 horas), pero logo os viaxeiros non teñen ningún tren que lles suba de volta porque non hai parada no seu apeadeiro. Peor acontece con A Barosa, Covas e Pumares, nestes lugares xa non se detén ningún tren. Isto xa non é supresión senón discriminación aos habitantes do medio rural berciano e galego.



Chegados a este punto, convén recordar que a presión social na comarca da Seabra conseguíu finalmente que non lles suprimisen o tren rexional que comunica Valladolid y Zamora con Puebla de Sanabria. Sen embargo, Renfe non tivo compaixón cos habitantes da chamada Alta Seabra, as coñecidas Portelas. Esta última zona tiña ferrocarril que comunicaba con Ourense, pero os políticos decidiron deixarlles sen transporte público. Polo que toca ao Bierzo, La Granja e Torre xa se mobilizaron, e outro tanto aconteceu con Covas. Pero ata hoxe non conseguiron recuperar o tren. Hai que seguir presionando a Renfe.


AS COMUNICACIÓNS FERROVIARIAS DO PASADO
.

Para a lembranza quedan os tempos en que a parada do tren en Toral de los Vados/Toural dos Vaos posibilitaba coller o tren para Vilafranca do Bierzo. Agora esta curta liña ferroviaria está chea de matogueira e ferruxe. E outro tanto acontece co proxecto do tren Ponfeblino, que ben traería desenvolvemento económico ás comarcas de Laceana, Palacios, Páramo, Matarrosa, Toreno e demais. A crise mineira parece soterrar definitivamente este proxecto ferroviario de vía estreita.



Moitos bercianos utilizamos no pasado o rexional mañaneiro de Ponferrada a Toral de los Vados para acudir á praia fluvial a pasar as fins de semana. Logo regresabamos no rexional de Galiza, da media tarde, para Ponferrada, cansos de tanto nadar nas frías augas do Burbia e de tanta andaina pola contorna.

Algúns aínda aproveitamos o tren rexional para acudir ás estacióis da ribeira baixa do Sil para facer excursióis. Dende Toural dos Vaos ben se pode subir ao val de Valcarce ou a Corullón e Dragonte. Pola súa parte, dende o apeadeiro da Barosa collemos os pobos do val do Selmo ou dirixirnos a Carucedo e mailas Médulas. Se baixamos en Quereño temos a tiro de pedra A Ponte Domingo Flórez e seguir polo val do río Cabreira con todos os seus pobos. E en Sobradelo collemos para Carballeda, Casaio ou Casoio, o val empechado pola serra do Eixe. A estación do Barco de Valdeorras permite visitar todo o sul da serra da Enciña da Lastra.


Estas comentadas estacióis e apeadeiros permitiron aos habitantes rurais dos vales que desembocan na conca do río Sil a saída para a emigración, primeiro a americana, e despois a europea ou española en sucesivos períodos históricos. Agora xa case que non queda xente neses pobos e o Goberno estatal decidíu rematar definitivamente con eles. Pechan as súas estacióis, quitan as súas paradas, en beneficio das grandes cidades que gañan en tempo de viaxe. Só lles queda ver pasar veloces os trens da Renfe ou da futura empresa privada que se poida aproveitar no futuro das infraestruturas ferroviarias.

O Bierzo, xuño de 2013.
WWW.OBIERZOCEIBE.BLOGSPOT.COM
http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

jueves, junio 27, 2013

ROTAS POLA CONTORNA DE SAN XOÁN DE PALOZAS (1ª PARTE)

ROTAS POLA CONTORNA DE SAN XOÁN DE PALOZAS (1ª PARTE),

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

O monumento do cabaleiro Templario de Ponferrada é o lugar da cita dos ciclistas. Ás 9 horas saímos polos barrios do Temple e Flores do Sil. A recta avenida de Portugal semella non rematar diante de nós. Máis adiante o barrio da Martina. Escaso tráfico na glorieta para tomar as estradas para Devesas e Ourense.  Xiramos para a esqueda na procura da ponte do Sil. 

A nova recta, en moderado ascenso, lévanos para Vilalibre e despois a alta torre de ladrillo, a última testiga desta industria, só habitada pola parella de cigoñas. Estamos xa en Priaranza, capital do concello. Outra vez desfrutamos do entorno da súa parroquia, con alguna casona con portal destacado.  Pero hai que seguir que resta moito quilometraxe.



Fóra de Priaranza saúdamos o touro da arbore do segundo cabaleiro templario. Lembrar que andamos nas terras medievais da tenencia de Ulver. Tralo recodo da estrada, a seguir Santalla. O seu famoso miradoiro de formigón, obra da Deputación de León, está agora cheo de pintadas. Dende logo outro bo paradoiro para desfrutar das barrancas de Santalla.

Saímos do pobo, tras percorrer todolos seus barrios, a saber,  o Barrio, Igrexa, Callexas e Falcón, xa o derradeiro. Xa na estrada nacional, no alto da serra temos o Castelo de Cornatelo.  E, ao seu carón, os restos da desfeita da canteira, cremos que xa abandonada. A montaña xorde rachada de val a val, unha grande obra destrutiva coa que temos que convivir os bercianos e as bercianas sen moito orgullo.


POLAS COSTAS DE VILAVELLA

Agora chega o esforzo que supón o ascenso polas costas cara ao desvío para Vilavella/Villavieja. Pequenas curvas e contracurvas que fan distraída a suba colectiva. Por fin, no cumio, pé a terra, e foto dos sinais, de Ponferrada e Ourense, que irmanamos coa nosa bandeira Cruceira. Á outra beira da montaña temos Borrés, cos seus catro barrios, Coselines, Abaixo, Campelo ao norte e Enriba ao sul. Non entramos na capital do concello porque seguimos a baixada da estrada nacional 536 a toda velocidade.  Só apretamos os frenos cando chegamos ás chamadas Ventas, paradoiro histórico das antigas carretas e dilixencias.



Cerca da canle de Cornatel, grande obra hidráulica, está o cartelo das explotacióis romanas de ouro da contorna. Nosoutros fixamos a nosa vista no Castrellín. Dende este punto outro día seguiremos a rota para San Xoán de Palozas, camín da ermida da Estrela. Pero hoxe tomamos para a esqueda. Diante de nós, o cerro Perdón (715 m.).A súa faldra está traballada polo home mediante leiros, máis enriba o arboredo. Seguimos polas paraxes de A Ricieira, despois A Lambela e maila Carba. Lixeira suba que nos leva para outra canteira abandona en pleno Sierro. Enseguida vemos, á esqueda o encoro de Campañana, e maila canle de Cornatel que lle leva ás súas augas dende Ponferrada. Ao lonxe vemos a estrada que agatuña para As Médulas, e á dereita, no borde do encoro Campañanama o pobo que lle dá o seu nome.



No máis alto do percorrido, atravesamos o portelo do Sierro. Dende eiquí collemos a corredoira entre Carucedo e Viladepaos. Parte desta rota leva para o Castrillín, o lugar que atrae máis visitantes. No noso caso coincidimos con outros ciclistas, un para de caminantes e un trío de cabalistas, ademáis dalgún todoterreo. A este lugar tamén chega o camín tradicional da Portela, que vén dende San Xoán de Palozas, noutra ocasión farémolos completo.



O último sinal do camín para o Castrelín xorde arrodeado de mato. Abrimos a mochila e sacamos o noso fouce. Este afiado instrumento curta pola base a alta vexetación do entorno do sinal. Agora sí se ve ben o citado indicativo que impedirá a perda dos visitantes. Na paraxe do Mengo atopamos un solitario castiñeiro, ben coidado na súa base. Á esqueda o cerro Cimbrio (699 m), mentres que ao outro carón, As Valias (607 m). Entre ámbolos dous pasamos para logo principiar a baixada para Valdegarfaño. Eiquí hai un val que baixa para o río Sil. Corresponde este vieiro ao Trangallón e despois Gallardeira, terreo xa de Viladepaos, na rota que chaman da Barca e que coincide coa actual pasarela, á altura do campo de futbol.  



BAIXADA PARA O RÍO SIL POR CORTELIÑOS
Nosoutros non baixamos aínda para o Sil. Seguimos para diante pola recta corredoira, atravesando o lombo de Encinas (605 m.). Atopamos un grande cartelo turístico de madeira que  está arrodeado de zarzais. De novo tomamos a fouce para rematar con tanto mato agresivo que ameaza o fito informativo. As reviradas zarzas fannos sangue por non ir coas necesarias louvas de poda, que as de ciclista deixan moito dedo desprotexido. Rozamos todo o que podemos e logo hai que abrir a baixada polo val cara ao Sil. Hai tanta vexetación verde que case que non se aprecia o camín a seguir. A afiada fouce fai ben o seu traballo desbrozador pero non evita ampollas nos dedos. Todo sexa por abrir esta descoñecida rota para tantos visitantes. Rota que vén das Médulas pasa o río Sil e vai para o mosteiro de Carracedo. 



Segundo baixamos polo carreiro, novos cortes de zarzas e demais brotes variados. Tamén apreciamos o esforzó doutros que nos precederon e fixeron outras rozas. Grazas pola súa axuda!. Máis abaixo desaparece a herba sen xeito e xorden as árbores. O camín está máis definido. Pero hai algunhas grandes gallas caídas como resultado dos temporais invernais pasados. Nesta ocasión, tiramos da pequeño fachado para curtar gallas que obstaculizan o camín. Despois de tanto esforzo proseguimos a rota máis satisfeitos polo traballo que pode beneficiar a tantos. Esta paraxe da Corteliños pertence a Viladepaos, terreo situado na beira esqueda do río Sil. Máis augas abaixo deste río está a aldea de Peón que queda para otra viaxe. 



Por fin, chegamos á beira do río Sil, á altura do campo de fútbol de Viladepaos. Alí falamos cos viciños sobre as variadas rotas que descenden a este punto. Así, pola esqueda, a nosa por Corteliños, segue a rota do Souto, e despois A Barca, agora ten moderna ponte colgante. Máis augas enriba, rota dos Teixugos, e despois rego dos Cerexais que algún cartelo indica como do Kaimán. Queda esta última para un vindeiro percorrido.

O Bierzo, xuño de 2013
WWW.OBIERZOCEIBE.BLOGSPOT.COM
http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

sábado, junio 22, 2013

REFRANEIRO LABREGO GALEGO-BERCIANO AUMENTADO.

REFRANEIRO LABREGO GALEGO-BERCIANO (1ª PARTE), 

por Xabier Lago Mestre,
 falaceibe@yahoo.es

REFRÁNS BERCIANOS DE XANEIRO.

“Sol madrugador de xaneiro, mete o can no palleiro”
“As berzas de xaneiro gustan a carneiro”.
“A neve de xaneiro, fai o pan no eido”.
“En xaneiro sete lobos no carreiro”.
“Polos Reis, os días coñeceredes”.
“Xaneiro xabreiro, febrero esmuriceiro, marzo airoso, abril chuvioso, sacan a maio florido e fermoso, San Xoán claro, Sanata Mariña dalle coa fouciña, agosto dalle co xostro, setembro come e vende”.  
“En xaneiro, non te separes do braseiro”.


“En xaneiro, de día ao sol e de serán ao braseiro”.
“Dende San Antón (17 de xaneiro), unha hora máis de sol”.
“En San Antón a galiña pon, e polas Candelas todas elas”.
“O sol de xaneiro, pouco duradeiro”.
“O polo de xaneiro a San Xoán é comedeiro”.
“As chuvias de xaneiro, traen ano de diñeiro” (a auga de inverno é boa para a seca do verán).
“Por S. Vicente, o inverso perde un cliente” (a friaxe provoca falecementos). 
“Por S. Xulián (28 de xaneiro), garda o viño e garda pan”.
“Por S. Antón non hai néboas que cheguen ás dúas” (as néboas son só mañaneiras).



REFRANEIRO DE FEBREIRO.

“Durea a mala veciña, o que a neve en febreiriña” (nevaradas de longa duración).
“Febreiriño louco, un día pior que outro”.
“Febreiro merendeiro”.
-"Vides das Candelas (2 febreiro) e vades pro S. Blas, aproveitaivos mociñas que festiñas non hai máis".
“Se malo é xaneiro, pior é febreiro”.
"En febreiro baixa o sol a calquer regueiro".


"En febreiro saban máis as berzas co carneiro" (Santiago Castelao Diñeiro)
“En febrero busca a sombra o can, en marzo o can e o amo” (pola calor que pica xa).
“Perdiz en febreiro, búscaa no xebreiro (lugar frío)”.
"Febreiro frebas dá, adiante ou atrás, el chas ensinará" (Santiago Castelao Diñeiro)
“En febreiro un rato ao sol e outro ao humero”.
"Dure a mala viciña o que a neve fevreiriña" (Santiago Castelao Diñeiro). 
“Anque a Candelaria (2 de febreiro) chore, que deixe de chorar, a metade de inverno está por pasar”.
“Vimos das Candelas e imos para o San Blas (3 de febrero), aproveitaros mociñas que festiñas non hai máis” (en Cuaresma non hai festas).
"Entroito o sol, Pascua o tizón" (Santiago Castelao Diñeiro).
"Febreiro camiseiro, nin boa meda, nin bo palleiro" (Santiago Castelao)

O Bierzo, xuño de 2013.
www.obierzoceibe.blogspot.com

http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

miércoles, junio 19, 2013

CARA Á NORMALIZACIÓN DO GALEGO-BERCIANO.

CARA Á NORMALIZACIÓN DO GALEGO NO BIERZO. 
PROPOSTAS DO COLECTIVO FALA CEIBE (XUÑO DE 2013).
falaceibe@yahoo.es

1.DOS ACTOS CONXUNTURAIS Á XERALIZACIÓN.
Nestes anos vindicativos pasados tense feito variados actos culturais a prol do galego. Lembramos neste senso os máis institucionais (Día das Letras Galegas, Homenaxes a Frei Sarmiento, Antonio Fernández y Morales, Ramón González Alegre…), os tradicionais (os maios, festas patronais…) e mailos específicamente culturais (concertos musicais, teatro, concursos literarios, cinema, publicacióis…). Todo isto foi froito dun gran esforzo humano, material e económico. Hoxe, máis ca nunca, hai escaseza de cartos privados e públicos para organizar calquera actividade, o que esixe reformular o noso activismo.

Por suposto, o primeiro é respectar o moito feito ata agora, tanto sexa propio como alleo. Agora ben, polo que toca a Fala Ceibe, analizando as nosas escasas posibilidades de intervención lingüística no Bierzo, queremos reaxir nesta nova xeira reivindicativa. Neste senso, somos críticos coa realización de actos culturais conxunturais pola pouca repercusión social. Estamos máis polo traballo cotián que procura a continuidade no tempo. Por iso máis que facer unha planificación anual habería que estar preparados para darmos resposta ás necesidades segundo vaian xurdindo.



2. ATOPAR NOVOS ESPAZOS DE INTERVENCIÓN.
Máis que facer actos reivindicativos puntuais hai que traballar en ofrecer información acotío. Deste xeito poderemos normalizar máis o uso do galego no Bierzo. Os actos conxunturais resultan illados e esporádicos para a cidadanía. Temos que utilizar o galego como medio axeitado para ofertar información de interese social (ecoloxismo, deporte, lecer, xuntas veciñais, bercianismo, turismo rural…). Cómpre casar o galego con outras vindicaciois actuais.

O galego do Bierzo segue vencellado ao eido tradicional. Necesitamos modernizarnos rápidamente. ¿Cómo? Velaí a utilización das novas tecnoloxías da información. A cidadanía accede cada día máis a elas, e mailo galego ten que atopar o seu espazo tamén. Só deste xeito remataremos con tanto prexuízo abafante contra do noso idioma. 



A internet dá novo protagonismo ao galego do Bierzo. Temos que posicionarnos na arañeira coma o resto de linguas minorizadas. Esta presenza posibilita a permanencia a baixo custo, así como a progresividade de visualización e acceso social. Desde xeito superaremos o reducionismo actual do galego oral tan lonxano da mocidade. 

Reclamamos un novo esforzo de visualización do galego na internet (artigos, cartelería, fotos, videos...). Esta peculiar visualización prestixia e moderniza a nosa lingua. Todo isto será un atractivo máis que pode atraer seguidores e máis adiante neofalantes. 



A imaxe pública do galego pode mellorar coa axuda da semiótica. A potenciación da boa imaxe do noso idioma, tanto no medio urbano coma no rural, debe ser un obxectivo estratéxico. Para isto precisamos orixinalidade e imaxinación.  A publicidade de balde mantense no tempo, a través da cartelería, lemas, pintadas (por suposto sempre legais), e crea un ambiente progalego que nos favorece.
Hai que crear e subministrar información propia, favorable ao galego, para o resto de medios de comunicación tradicionais e pola internet. Esta visión galego-berciana ten que ofertar contidos de interese social. Para espallar a nosa información recoméndase a colaboración con outros medios dixitais bilingües (caso de elecodelbierzo.es). 

O gran reto de futuro é acadar un poder atraínte para o galego. Temos que renovar a imaxe pública do noso idioma. Neste senso a visualización do galego é fundamental para acadar novos falantes. Para conquistalos o galego ten que entrarlles polos ollos (visualización) para seguir con outras percepciois sensoriais. Referímonos a procesos de asunción cultural lentos que esixen un traballo continuado, acotío. A asimilación lingüística dos potenciais neofalantes será a longo prazo, mediante etapas sucesivas, a saber, visualizar, escoitar, ler e falar. Canto antes comecemos mellor!   



3. MÁIS BERCIANISMO CA GALEGUISMO.
A nosa tradicional dependencia de Galiza (económica, institucional…) creou unha eiva que temos que superar. Hai que recuperar a visión propia, bercianeira, a autosuficiencia lingüística dende eiquí. Coidamos que xa acadamos a maioría de idade para facer activismo noso, sen tanta dependencia allea. Todos ben sabemos da forte identidade bercianeira que temos que saber aproveitar máis presente se queremos que o galego sexa máis asumido pola cidadanía. Neste senso botamos en falta asumir mellor a nosa simboloxía identitaria (bandeira, escudo, territorialidade rexional/comarcal, instituciois propias…). Deste xeito podemos rachar parcialmente con certos prexuízos xeneralizados ainda (nacionalismo, anexión territorial, colonialismo cultural, etc).

O noso modelo informativo progalego debe rachar cos actuais lindeiros políticos que afastan territorios viciños (Ancares, Valdeorras, O Courel...). Lindeiros administrativos que crean prexuízos sobre territorios e falantes diferentes. A información alternativa sobre a historia, medio ambiente, patrimonio etnográfico común axudará ao desexado acercamento das bisbarras viciñas.  



Dende a óptica bercianeira estaría ben a formación dunha organización común (tipo da antiga Mesa pola defensa do galego no Bierzo). O actual minifundismo cultural de diveras asociaciois e persoas que van por libre representa un atranco que cómpre superarmos canto antes para principiar unha nova xeira vindicativa. E derivado disto será a fundación dun medio de comuniación propio, participativo e democrático.

Esta comentada visión bercianeira non significa que pasemos da necesaria relación cos medios de comunicación de Galiza (radios, tv, xornais...). Hay que reclamar más presenza destes no Bierzo e no seu tratamento informativo territorializado.  E o mesmo acontecerá cos partidos políticos sen excepción ou co resto de instituciois culturais (RAG, CCG, ILGA, universidades...).

4. ASESORAMENTO ÁS ADMINISTRACIOIS LOCAIS E COLECTIVOS SOCIAIS BERCIANOS.
Outro aspecto a destacar é a posibilidade de asesorar ás administraciois locais (Consello Comarcal, concellos e xuntas veciñais) para que vaian asumindo progresivamente o uso administrativo do idioma galego nas súas actividades. Para comezar podemos elaborar vocabularios de temática concreta (toponimia, patrimonio etnográfico, organización territorial, arborado, animais, vexetación, vías de comunicación, turismo rural, etc.). Tamén se elaborará documentación xurídica (instancias, actos, normas, regulamentos...) para facilitar o uso xurídico do galego.



Algo semellante se pode ofertar para os diversos colectivos socialis, deportivos, ecoloxistas, políticos, culturais, etc. Deste xeito poderiamos facilitar novos contactos e achegar o galego nos seus medios de comunicación( páxinas web, blogues...), cartelería (vindicativa, festas patronais...) ou mercadotecnia en xeral.

O Bierzo, xuño de 2013.
WWW.OBIERZOCEIBE.BLOGSPOT.COM



http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

lunes, junio 17, 2013

PEDALEANDO POLO VAL GALEGO DO RÍO CASOIO.

VISITANDO O VAL GALEGO DO RÍO CASOIO,

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

De novo tomamos o tren rexional mañaneiro para Galiza. Mentres percorremos rápidamente o baixo Bierzo olleamos o vello mapa da Provincia do Bierzo. Este traballo xeográfico do coñecido Tomás López, do ano 1786, recolle na zona sul a contorna do val do Casaio. Polo miúdo vemos esas aldeas do século XVIII, a saber, Sobradelo, Vilar de Quinta, Carballeda, O Trigal, A Portela, Camporredondo, Lardeira, Casaio e demais. Todos estes pequenos lugares pertenceron á Provincia do Bierzo, non así A Medua e Nogueiras.

Nun dúa solleiro, chegamos á estación de Sobradelo, onde, polo momento, hai parada ferroviaria. Vén isto a conto de que os apeadeiros da Barosa e do viciño Covas xa non reciben viaxeiros por mor dos recortes de Renfe nesta zona. Na praza da estación de Sobradelo hai saída pola costa cara ao norte, para a aldea de Vila e de seguido Barrio e Castelo, e maila Veiga de Cascallá. Para outra ocasión faremos esta rota. Hoxe, cruzamos o río Sil pola Ponte Nova. Por suposto, fixamos a nosa cámara nela para facer a foto do recordó. Na vila atopamos moita cartelería das festas das aldeas viciñas. Salientamos que para o domingo 16 de xuño está prevista a procesión coa imaxe de San Antonio polas súas rúas. Ao santo milagreiro invocábase o responso: “Se buscas milagres, mira/ Morte e erro desterrados/ Miseria e demo fuxidos/ Leprosos e enfermos sans (…)”. Cando se perdía un obxecto, queríase protexer o gando, pedir un bo marido ou muller, sempre se contaba coa súa axuda. Por iso andaba este santo por todas as fegresías.


Dende o mesmo Sobradelo sae a estrada para o val de Casoio. Comeza a suba polo ribeira dereita. Pola esquerda está a outra estrada que pasa por Robledo, Carballeda e Casoio. Nesta ocasión subimos para Viladequinta, onde hai romaría en honra de San Caralampio, alguén nos indica que é o patrón dos ebrios. Chámanos a atención o barrio de Abaixo de Viladequinta, con caserío arredor da praza das airas, lugar das mallas antigas.


                                           RESTAURACIÓN DE CANTEIRA DE LOUSA

O esforzo da suba compénsase coas vistas, canto máis enriba mellor parnorámica desfrutamos. Ademais a estrada é moi boa, OR-122. A razón desta boa estrada está de seguro no desenvolvemento económico que truxeron as canteiras de louxa e pedra. A presión dos empresarios, ante a Deputación de Ourense, forzou a mellora do firme que agora beneficia a todos os cidadáns. A cambio disto, estragouse a paisaxe coas numerosas feridas das canteiras. E a verdade é que a maioría das canteiras están sen restaurar. Este peculiar sistema económico une as comarcas da Carballeda e da nosa Cabreira, tanto no desenvolvemento coma na desfeita ecolóxica.

                                            BARRIO DE ABAIXO DE VILADEQUINTA

No chamado paraxe do Teleo atopamos a carpa da romaría de San Caralampio, dentro preparan xa a paellada xigante, ademais da carne ao caldeiro, e soan as melodías da charanga Terras do Bibei. Nosoutros seguimos a visita turística para O Trigal. Tralo recodo subimos en dirección para A Portela. Non entramos nesta poboación porque hai que desviarse da estrada principal. Trala majada da Trapela, vemos a saída para Lardeira. A suba para esta aldea asusta e non nos atrevemos con ela. Preto de Lardeira está a ermida de San Victor, onde acudían en romaría moitos bercianos de San Pedro de Troes e da Ponte Domingo Flórez. Queda para outra ocasión esa visita a Lardeira. Abaixo no fondo do val, outra impresionante. Pero é que máis adiante, no Penedo dos Mudios, sobre as nosas cabezas, nova canteira de lousa. Só podemos berrar, Estamos arrodeados de desfeita!. 

                                            A DESFEITA DAS CANTEIRAS DE LOUSA 

Novo recodo, con abraiante desfiladeiro, no cerro da Vexiga e maila paraxe do Mouro. Dende eiquí baixada pola Mayadella para o pobo de Casaio. Atrás quedan un total de 18 quilómetros de pedalada. Moitas casas novas, de seguro melloradas grazas aos cartos do traballo nas canteiras da contorna. Un cartelo turístico anuncia un teixedal cercano de moito valor ecolóxico. Á entrada do pobo unha gasolineira abandonada afea a zona cos seus grandes depósitos con ferruxe. Abaixo de Casaio está o fermoso barrio de Romiña. Non temos tempo para máis, hai que dar a volta para a romaría de Caralampio.



A baixada pola estrada é unha gozada despois de tanto esforzo. Deixámonos levar pola bici, mentres desfrutamos unha vez máis pola serra do Eixe que queda á esqueda. Comentamos que oxalá os empresarios mineiros e a Xunta de Galiza procuren as axeitadas restauracióis desta paixaxe estragada. Xa veremos se cando pechen estas industrias hai cartos públicos e privados para este grande labor ecolóxica. A velocidade da baixada danos o frescor que racha coa calor deste sábado. 



En pouco tempo chegamos de novo á carpa da romaría. O primeiro saudar aos organizadores. Eles forman o colectivo de Amigos de Vilardequinta, O Trigal, A Portela, Lardeira e Casaio, todos eles pobos da beira dereita do val. A este paso, con tanta despoboación  rural, non quedará outra que asociarse ocasionalmente para manter as romarías e incluso as festas patronais. Os organizadores alégranse de ver bercianos na súa festa, aínda que xa estaban avisados da nosa presencia a través das xornalistas de Radio Voz Valdeorras. De todos os xeitos, hai que dicir que nesta festa tamén acudiron xentes da Braña, na Cabreira, aproveitando a estrada que atravesa o porto da Fonte da Cova.



Pola tarde, aproveitamos a cercanía do Barco, a 8 quilómetros de Sobradelo, para achegarnos á capital da comarca. Paga a pena sentarse e desfrutar dunha cervexa no chamado paseo do Malecón. Ademais, a praia fluvial xa presentaba un bo ambiente de bañistas na procura do frescor do río Sil. Despois do merecido descanso, camiñamos para a estación do ferrocarril, onde de novo tomamos o tren rexional que nos leva de volta para Ponferrada.

O Bierzo, xuño de 2013.
http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

miércoles, junio 12, 2013

COLUMBRIANOS Y SU JUNTA VECINAL (Y 3ª PARTE)

COLUMBRIANOS Y SU JUNTA VECINAL (3ª PARTE)

por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

2. Control demográfico.

Las juntas vecinales tienen la necesidad de controlar a su población. Las razones son diversas, es el caso de la presencia de nuevos vecinos forasteros, cuando esto puede alterar la presión de la explotación y reparto de los bienes comunales. De ahí la tradición de "pagar el piso" por parte de los forasteros a los vecinos mozos. También se produce ese control en el caso de los hidalgos, vecinos exentos de pagar ciertos tributos, y que obligan a aumentar la carga fiscal de los pecheros. Por eso se detecta conflictividad entre hidalgos y pecheros que precisa de la intervención real porque había falsificación de las cartas ejecutorias de hidalguía.  En 1711 el fiscal de Su Magestad entabla pleito con los vecinos admitidos en el estado de hijosdalgo en los lugares de la jurisdicción de Ponferrada (Francisco González González, Hidalgos bercianos, 1983). 

3. La colectivización del trabajo.

Las juntas vecinales determinan las llamadas facendeiras, es decir, trabajos colectivos de carácter obligatorio. Las facendeiras eran de carácter variado: reparación de caminos carretales y veredas ganaderas, acarreos de madera, cal de caleros, pizarra o piedra de canteras para todo tipo de obras públicas (puentes, ermitas, hornos, molinos, pozos...), transporte de cereal para las mallas en las eras comunales, arreglo de canales de riego o presas (banzaos), etcétera. Los concejos rurales administran tanto los bienes propios (tabernas, paneras, carnicerías, hornos, molinos...) como los comunales (devesas, prados, eras, montes...), y fijan los precios de los productos agroganaderos locales. 



La junta vecinal también concreta los tiempos de trabajo, mediante los turnos de molienda, hornos, riegos, veceras de ganados, así como las épocas de vendimia, siega, malla, o la derrota de mieses para ganados. La explotación de los montes comunales es variada, destacando la recolección de frutos (castañas, setas, miel, plantas medicinales...), corcho de los sufreiros, ramoneo de devesas, hojas, madera, uces para fabricar carbón vegetal o luminarias. Las juntas fijan las quemas controladas del monte, con la colaboración de toda la vecindad, para crear nuevos pastizales, o para abrir bouzas y hacer rozadas, y posteriormente dividirlos en suertes y quiñones entre la vecindad.  Y por último recordamos el establecimiento de los diversos derechos de serventías, de paso por prados o poulas vecinos, de pasto o de los canales o acueductos de riego. 

4.  Celebración de festividades.

Cada estación climática caracteriza su peculiar calendario agrícola y festivo. El duro trabajo agroganadero tiene su desahogo en las fiestas populares de todo tipo. Desde los cantos de trabajo (simiente, podas, siegas, mallas...) hasta las fiestas patronales. Los vecinos necesitan el apoyo superior de sus santos, en Columbrianos San Roque o San Blas, titulares de ermita e iglesia, respectivamente, en los momentos difíciles (pestes, cosechas, lluvias...). Las juntas vecinales toman cierto protagonismo a la hora de organizar las manifestaciones religiosas colectivas, casos de las fiestas patronales, procesiones, romerías o rogativas. La celebración de las correspondientes festividades servía para la socialización de los vecinos y favorecía la integración colectiva.

5. La solidaridad y conflictividad intercomunitaria. 

Las juntas vecinales no son organizaciones aisladas y se interrelacionan entre ellas. En unos casos compiten en la defensa de sus territorios y medios colectivos de producción, y en otras interactuan de forma solidaria. En 1692 los vecinos de Cortiguera sufrieron los abusos de los presuntos señores Los Cancelada, ante esta injusticia las juntas vecinales de Fuentesnuevas, Columbrianos y Bárcena decidieron ceder un coto redondo para disfrute de los vecinos de Cortuguera (José Diego R. Cubero: "Cuando Los Cancelada atemorizaban a los vecinos de Cortiguera (...), Bierzo 7, 2011).

En otra ocasión las juntas vecinales de la jurisdicción de Ponferrada deciden pedir, de forma solidaria, la prórroga en el cargo del corregidor de Ponferrada, Juan de Montalvo. Entre los nombres que apoyan la propuesta aparece "Alonso Pérez, procurador del logar de Columbrianos" además de otros vecinos de la misma población (febrero de 1504).  Pero también la junta vecinal de Columbrianos se une a otras vecinas para protestar contra la subida abusiva de tasas de los escribanos del número de Ponferrada, que pasaban de 6 reales a 14.7 reales (mayo de 1758) (Felipe Martínez Álvarez, Y porque así aconteció, así os parezca, XVI bis, en internet). Una vez más la unión hace la fuerza vecinal.


La junta vecinal de Columbrianos también tiene que pleitear con otras juntas vecinas en defensa de su territorio y derechos comunales. Así acontece con Cortiguera. Columbrianos tiene que recurrir al endeudamiento, mediante cuatro censos, "para la defensa de un pleito en litigio con el lugar de Cortiguera y sus vecinos por querer aprovecharse de términos correspondientes a este lugar y para ello hipotecaron sus bienes además de un prado" (Abel Soto Carbajo, "La administración local del Bierzo a mediados del siglo XVIII", 2002).  

6. Ordenación  del territorio y del poblamiento.

La junta vecinal ordena el territorio que le es propio. Lo primero es fijar los límites geográficos exteriores con respecto a otros entes locales menores, para evitar la conflictividad con los vecinos de fuera.  En el interior, se establece una clara ordenación interna del territorio agroganadero (pagos, paraje, parcelas, fincas...)  o poblacional (barrios) y vías de comunicación (carreteras, veredas, caminos...). 

La dehesa/devesa de Fabero/Fabeiro es un extenso territorio objeto de disputas históricas entre los poderes institucionales (monasterio de Carracedo, hospital de la reina de Ponferrada y el ayuntamiento de Ponferrada) y las pedanías vecinas. El Fabero de Columbrianos llega hasta el barrio de La Martina de Ponferrada, junto al río Sil. 


La zona montañosa, Los Castros, sirve para el abastecimiento de combustible vegetal (jardones y escobas) a los pueblos que tienen derecho a su aprovechamiento en mancomunidad. Junto al río Sil aparece la correspondiente fraga. Los topónimos hacen referencia al prado del Valle, la Poulona (tierras de cereal con largo tiempo en barbecho). Por su parte, la Cabana y Matabueis constatan la presencia de ganado en estos pagos. 

En los terrenos entre la autovía y la carretera a Asturias encontramos topónimos como Las Matas, El Juncal, El Couto (terreno cercado), y los próximos de La Cabrita y Las Regadas, parcelas ahora donde abunda el viñedo. En barrio del Teso se localiza la iglesia parroquial en honor de San Blas. 

La zona sur establece límites con Ponferrada por la cuestas de Toral y e Toralín.  Aquí aparecen los nuevos poblados de Lago y Compostilla. A la derecha de la carretera de Asturias encontramos el topónimo Leiros, mientas que a la izquierda aparece El Rebolo y Los Poulones, claras referencias a tierras de cultivo de cereal. 


El territorio de mayor concentración urbana se localiza entorno a la calle Real. Primero el barrio Las Tapias, después el barrio del Couso, donde se localizaba el antiguo hospital de peregrinos. Continua el barrio de San Roque, con la ermita jacobea. Más al norte, el barrio de Las Eras, zona de antiguo aprovechamiento claramente comunitario, y el barrio de la Venta, parada y fonda de los viajeros para Asturias. En un territorio de escasez de corrientes hídricas superficiales (Reguerón y Naraya) los barrios se procuraron sus pozos públicos. Al oeste del citado caserío, los topónimos La Campa, El Couso, la Calleja, El Lombano (elevación del terreno), El Pocelín, Las Poulas, El Reguerón y Los Praos al norte. Todas ellas referencias claras al aprovecamiento agroganadero de Columbrianos.

Todos estos topónimos forman parte do patrimonio cultural de Columbrianos y merecen su conservación para las generaciones futuras como memoria histórica. 

O Bierzo, junio de 2013. 

http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

VISITANDO A FEIRA AGROALIMENTARIA DE CARRACEDELO.

CARA Á FEIRA AGROALIMENTARIA

 DE CARRACEDELO,

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

Ás 9 horas sae o tren rexional para Galiza. Nosoutros seguimos contando co tren para os desprazamantos polo Bierzo baixo. Por sorte, desta vez Renfe non suprime as paradas no apeadeiro de Viladepaos e na estación de Toral dos Vaos. Agardemos que na seguinte reforma horaria da empresa pública sigan a existir estas dúas porque, segundo a conversa mantida co interventor, xa non hai paradas na Barosa e na veciña Covas. 



Somos os únicos viaxeiros que nos apeamos en Toural dos Vaos. Na praza da estación, onde se atopa a pequena biblioteca municipal, no antigo almacén ferroviario, pegamos os primeriso carteliños en defensa das xuntas veciñais do Bierzo.  Outro tanto facemos no antigo Campo da Feira, lugar onde se atopa a Casa do concello. A seguir subimos para o barrio do Teso. A fresca mañanciña é aproveitada polas mulleres para facer as súas compras do sábado no pequeño comercio local. No instituto hai unha pancarta verde a prol do ensino público. Que non decaía a capacidade de resistencia ante os recortes.

Saímos de Toural cara a Viladepaos. Os labregos sachan nos seus hortos porque ameaza chuvieira. A estrada e o ferrocarril camiñan irmanados. Entramos polo barrio do Campo da vila, máis adiante o novo apeadeiro de Renfe. Cruzamos a vía divisoria do pobo polo túnel para seguir por S. Pedro y Magdalena. Á dereita o Fabeirín, topónimo de referencia da ampla e conflitiva devesa de Fabeiro que chegaba ata Ponferrada.



A recta diríxenos para Carracedelo. A súa igrexa parroquial está ben protexida polos cans que nos ladran por ser foráneos. A súa dona consegue calmalos. A nosa cámara fíxase na Casa rectoral, dende hai uns días Centro das Denominacióis de Orixe do Bierzo (mazá, castaña, botelo, pera…). Un sinxelo cruceiro de madeira centraliza outra praza. Un cartelo anuncia a Rota etnográfica do Pan e do Viño. Carracedelo ten recuperado diversos lagares e fornos populares. A nosa visita temperá non concorda cos horarios de visita. Máis adiante, a praza do Concello, onde se atopa un novo edificio consistorial. Pero o peor acontece despois, cando xorden edificacióis privadas que rachan co conxunto da arquitectura rural en cores, volúmenes e alturas. Unha mágoa!. Por sorte, alégranos a vista un bo conservado pombar rural e circular.



Tras cruzar a estrada nacional VI vemos o grande edificio As Médulas, de clara arquitectura romana. Así se denota no Arco de entrada e na decoración das estatuas do xardín. Nel se atopa esta nova edición da Feira Agroalimentaria. Na parte exterior do recinto expositivo hai diversos postos, dende libros antigos ata menaxe de cociña, pasando por diversidad de obxectos de agasallo, oferta de casas de madeira ou combustible vexetal. Xa dentro, mestura dos bos olores por mor dos alimentos (queixo, doces, embutidos…) que se ofertaban. O que máis daba era o Consello Comarcal, coa súa furgoneta publicitaria do Banco de Terras, ou a súa abundante propaganda turística a través dos folletos e maila cartelería. Os visitantes comentaban que hogano a crise tamén se notou, incluso máis que noutras edicións. O alcalde parece reaccionar, para o vindeiro ano pretende facerla monográfica en materia agroalimentaria. Agardemos que esta pretensión política sirva para recuperar  o seu vigor.

O Bierzo, xuño de 2013.
www.obierzoceibe.blogspot.com

http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

miércoles, junio 05, 2013

EXPOSICIÓN DE VIÑETAS DE SANTIAGO CASTELAO DIÑEIRO.

EXPOSICIÓN DE VIÑETAS DE SANTIAGO CASTELAO,

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

A Casa da Cultura de Ponferrada vén de abrir unha interesante exposición de viñetas de Santiago Castelao Diñeiro. O noso amigo vilafranquino leva tempo editando eses debuxos crítricos na internet. Agora todos e todas temos a oportunidade de desfrutar deles na capital do Bierzo, dende o 4 ao 14 de xuño. Ademais, o autor aproveita a ocasión para tirar un libro sobre eses debuxos, chamado “Secretos a voces”.

Do contido da exposición salientamos o uso da lingua galega ou fala da comarca segundo o seu autor. Unha mágoa que os bercianos do occidente non tomemos conciencia do outro idioma territorial que temos. Se non temos conciencia clara do que falamos non somos quen de recoñecer este tesouro común que temos con Galiza. Os dous territorios viciños posuímos o mesmo idioma, por iso nos entendemos tan ben cando o utilizamos sen prexuízos. Todo chegará para conseguir o desexado encontro cultural entre falantes de ámbalas ladeiras do Cebreiro.



Se vemos os personaxes das viñetas de Santiago atopamos homes e mulleres de pobo que teñen que falar na súa lingua territorial. Este é un xeito que achegarse á mentalidade popular para, dende abaixo, facer a crítica social. E todos os temas de actualidade son obxecto do ollo revirado de Castelao. Por suposto, a política non pode faltar, “Todos os cochos comen no mismo maseiro” (dos presupostos públicos), xa sexan bancos, políticos, sindicatos ou curas. Ou ese debuxo da moza espida co texto “estos políticos con tantos impuestos, nos están dejando en pelotas”. Cando non a súa crudeza crítica en “los partidos políticos son lo más antidemocrático de la política”, ademáis de “los que vinieron nos jodieron, los que vendrán nos joderán”, de remate.

A reacción cidadá, ante a imposición municipal abusiva, témola no debuxo da Colexiata de Vilafranca, “Yo no pago el IBI (contribución)”, mentres que dende as vivendas do viaduto, respostan “yo si pago el IBI”, “yo si pago el IBI”… Oxalá algún día atopemos todos a esixible igualdade na fiscalidade. Mentres tanto queda a queixa.



E segue a reclamación da igualdade legal entre os cidadáns na referencia ao Rei. “Dijo el Rey, que todos somos iguales ante la ley… veremos?. Castelao apúntase á homenaxe  do mestre falecido, José Luís Sampedro, cando recolle as súas verbas. “Vivimos en una democracia autoritaria donde el pueblo no es soberano”. Outro tanto pasa con Noberto Beberide, “que me enseñó a deslizar la mansedumbre del lápiz sobre la hoja en blanco”. E, como non, tamén está presente Andrés Rábago, coñecido como El Roto, “un hombre que con una viñeta dice más que la editorial de cualquier diario de prensa”.  Destes tres grandes recibe o bo influxo a obra gráfica de Santiago.


Outros temas que xorden son a cega, discrecional e lenta Xustiza, habería que engadir o de cara polas taxas xudiciais. O enchufismo político está presente en “Antes les llamaban enchufados y ahora les llaman asesores”, elixidos polo proceso de libre designación ou a dedo, como ben sabemos. Ademais temos a problemática da sanidade, “Y nosotros pagar los medicamentos y callar (Sacyl destina 650.000 euros a pagar a los 43 capellanes de los hospitales”. E qué dicir deses inmigrantes negros que viaxan na patera nunha lata de sardiñas. O desemprego, que non falte en plena crise laboral, “PP=PSOE. Agencias de colocación sin oposición”.
A crítica clerical non falta na tradición vilafranquina. “Eu nunca vin un solo santo que anduviera polo se pé” porque van sostidos pola devoción dos fregueses e os seus cartos. Outro tanto acontece cos abusos sexuais no seo da Igrexa. Hai unha peculiar composición xornalista, “Las mismas manos que abusaban de mí me daban de comulgar” que provoca a reacción do noso Castelao, “Pixo direito non cre en Dios”, ante o debuxo dun cura empalmado. 


Esta exposición tan visual ben merece unha visita reflexiva que abra as nosas pechadas mentes. Cavilando sobre ela podemos estimular a reacción ante esta crise política, económica e social que nos invade.  Boa falta nos fai ter referentes coma esta chamada crítica no seo dunha cidadanía tan dormente.

O Bierzo, xuño de 2013.
www.obierzoceibe.blogspot.com



http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es

lunes, junio 03, 2013

REUNIÓN HISTÓRICA DE LAS JUNTAS VECINALES DE EL BIERZO

REUNIÓN HISTÓRICA DE LAS JUNTAS VECINALES DE EL BIERZO,

Por Xabier Lago Mestre.
falaceibe@yahoo.es

El pasado sábado 1 de junio vivimos una jornada histórica en Columbrianos. Aprovechando las fiestas patronales de esta población berciana tuvo lugar la reunión de las juntas vecinales de la región berciana. Antes de entrar a analizar esta asamblea abierta tuvieron lugar, en la jornada de mañana, dos conferencias. 
La primera se tituló “Columbrianos y su junta vecinal”. Se trataba de exponer una serie de datos históricos referidos a la primitiva comunidad rural de Columbrianos. Se hizo referencia al proceso histórico de concentración de poder (territorial, vasallaje…) por las instituciones de la época, casos de los monasterios (S. Pedro de Montes, Carracedo…), señoríos laicos (templarios, condes de Lemos…) o colectivos (la villa de Ponferrada). Posteriormente se pasó a analizar las diversas competencias de la junta vecinal de Columbrianos.


La segunda conferencia a cargo de Carlos Hilario Soto se refirió al Desarrollo Urbanístico de Columbrianos. Su autor analizó la problemática de los sectores de la pedanía que están declarados urbanizables, es decir, preparados jurídicamente para su urbanización posterior. El problema es que esos sectores urbanizables, por razón de la crisis y del parón urbanístico, no van a ser declarados urbanos a medio plazo. Esta peculiar situación de transición, suelos urbanizables, repercute muy negativamente a sus propietarios pues pagan una fiscalidad muy superior a los rústicos. Así lo constataron los propietarios que hicieron referencia a los altos y abusivos recibos del Impuesto de Bienes Inmuebles (600, 800 ó 1000 euros). Los vecinos pidieron al alcalde pedáneo de Columbrianos, Andrés Buelta, para que formulase la revisión de esos sectores, declarados hoy urbanizables, ante el Ayuntamiento de Ponferrada, para que vuelvan a ser rústicos. Un ejemplo más de la capacidad competencial de la junta vecinal ante un problema de su vecindario.


REUNIÓN HISTÓRICA DE LAS JUNTAS VECINALES.

En la sesión de tarde tuvo lugar la asamblea abierta de las juntas vecinales bercianas. Como introducción tomó la palabra el presidente del a Federación leonesa de juntas vecinales, el berciano Marcos Cubelos. Aprovechó la ocasión para denunciar los ataques a los entes locales menores por parte de la futura Ley de Sostenibilidad y Racionalidad Local. Legislación que pretende eliminar su personalidad jurídica (artículo 3), exigir más transparencia en la rendición de cuentas o el cumplimiento de los estándares de calidad mínimos en la prestación de servicios municipales (disposiciones adicionales), además de la obligatoriedad de la asistencia del secretario municipal para dar fe de los actos (por sentencia judicial).


Posteriormente tomó la palabra Carlos Antón, el abogado de la Federación, que destacó la falta de interés por parte de las otras instituciones superiores (Gobierno Central, Junta de Castilla y León y Diputación de León) en facilitar la futura existencia de nuestras juntas vecinales. Es el caso de la futura Ley de Ordenación Territorial de Castilla y León que no tiene en cuenta nuestras juntas, o del reglamento que regulará las funciones de los secretarios de ayuntamiento con las juntas vecinales. En esta problemática política e institucional, los ayuntamientos serán los grandes beneficiados a cuenta de la acaparación de los bienes comunales de las juntas vecinales.  Antón pidió la unión de las juntas vecinales de León y El Bierzo porque “al no estar unidos somos los últimos de la fila” en el necesario diálogo interinstitucional.

En el debate abierto, los alcaldes pedáneos aprovecharon la ocasión para formular interesantes preguntas sobre sus juntas vecinales. Así, el primer tema de debate fue la presencia de los secretarios de ayuntamiento porque algunos rechazan su participación. Carlos Antón indicó la obligación legal que hay de su intervención. En caso de que no quieran participar se puede pedir la ayuda del secretario del Consejo Comarcal de El Bierzo. También se puede iniciar otro proceso legal, remitir un requerimiento ante el secretario que se resista, también requerimiento ante el secretario del Consejo Comarcal, para elaborar escrito ante el fiscal con la exigencia de responsabilidad patrimonial por parte del ayuntamiento afectado.



También salió a relucir el tema de que la administración central no está recibiendo la presentación de las cuentas remitidas por las juntas vecinales. Creemos que tanto la Diputación de León como el Consejo Comarcal de El Bierzo no se están tomando en serio este problema de las juntas vecinales y no están cumpliendo con sus deberes institucionales. 



En fin, son muchos los problemas que tienen que solventar las juntas vecinales de la región de El Bierzo. Por eso es necesaria la unión de las juntas vecinales de León y El Bierzo en la defensa de nuestros intereses comunes. Los poderes superiores quieren que las juntas vecinales muestren su debilidad con la división actual para no respetarlas e incluso abolirlas en su propio beneficio, el de los ayuntamientos que se apropiarían de sus bienes.

O Bierzo, xuño de 2013.
WWW.OBIERZOCEIBE.BLOGSPOT.COM
http://sites.google.com/site/obierzoxa http://www.facebook.com/xabierlagomestre www.twitter.com/obierzoxa http://www.blogoteca.com/obierzoxa http://obierzoceibe.wordpress.com http://www.ciberirmandade.org/falaceive www.ponferrada.org www.partidodelbierzo.es